1985 yılında Robert Zemeckis tarafından yönetilen ve Steven Spielberg’in yapımcılığını üstlendiği “Back to the Future” (Geleceğe Dönüş 1), sinema tarihinin en ikonik bilim kurgu ve macera filmlerinden biridir. Bu yazıda, filmin konusu, karakterleri, temaları, yapım süreci ve sinema tarihindeki önemi üzerine detaylı bir inceleme yapacağız.
Konusu
Film, 1985 yılında Hill Valley adlı küçük bir kasabada başlar. Marty McFly, lise öğrencisi olan ana karakterdir. Marty, gitar çalmaktan ve kaykay yapmaktan hoşlanır. Annesi Lorraine, babası George ve iki kardeşiyle birlikte yaşamaktadır. Ailesi mutsuz bir tablo çizer; babası George sürekli olarak patronu Biff Tannen tarafından ezilirken, annesi Lorraine, eski günleri özleyen ve mutsuz bir ev hanımıdır.
Dr. Emmett Brown ile Tanışma
Marty’nin yakın arkadaşı Dr. Emmett “Doc” Brown, eksantrik bir bilim insanıdır. Doc, bir DeLorean DMC-12’yi zaman makinesine dönüştürmüştür. Marty, Doc’un onu bir alışveriş merkezinin otoparkına çağırmasıyla, zaman makinesini ilk kez burada görür. Doc, makinenin çalıştığını göstermek için, Einstein adını verdiği köpeğini bir dakikalığına geleceğe gönderir. Ancak gösteri sırasında, Libyalı teröristler ortaya çıkar ve Doc’u öldürürler. Marty, teröristlerden kaçarken DeLorean’a biner ve yanlışlıkla 1955 yılına gider.
1955’e Yolculuk
Marty, 1955’e indiğinde, kasabanın 30 yıl önceki haline tanıklık eder. O dönemde henüz genç olan anne ve babasıyla karşılaşır. Marty’nin yanlışlıkla babası George’un yerine annesi Lorraine’i kurtarması, annesinin ona aşık olmasına neden olur. Bu durum, gelecekteki varlığını tehlikeye atar çünkü ebeveynlerinin tanışması ve aşık olması gerekmektedir.
Dr. Brown’dan Yardım İstemek
Marty, 1955 yılında yaşayan genç Doc Brown’ı bulur ve durumu açıklar. Doc başlangıçta Marty’nin hikayesine inanmaz, ancak Marty, 1985 yılında Doc’un planladığı bazı olayları anlatınca, Doc ikna olur ve ona yardım etmeye karar verir. Ancak, Marty’nin geleceğe dönebilmesi için 1.21 gigawattlık elektrik gücüne ihtiyaçları vardır. Bu güç, yalnızca bir yıldırım düşmesiyle sağlanabilir. Neyse ki, kasabanın belediye binasına yıldırım düşeceği tarih ve saati bilmektedirler.
Ebeveynlerin Birleşmesi
Marty, anne ve babasının birbirlerine aşık olmasını sağlamak zorundadır. George, utangaç ve içine kapanık bir gençken, Lorraine, Marty’ye ilgi duymaktadır. Marty, George’a cesaret verir ve onu Lorraine’e yaklaşması için teşvik eder. Ancak, Biff Tannen sürekli olarak sorun çıkarır ve Lorraine’e tacizde bulunur. Marty, Biff’e karşı durarak George’un cesaretlenmesini sağlar. Filmin doruk noktasında, George sonunda Biff’e karşı durur ve Lorraine’i kurtarır. Bu olay, Lorraine’in George’a aşık olmasını sağlar.
Geleceğe Dönüş
Doc ve Marty, yıldırım düşmesini beklerken zaman makinesini hazırlamaya başlarlar. Marty, Doc’a 1985 yılında teröristler tarafından öldürüleceği konusunda uyarmak ister, ancak Doc geleceğin bilinmemesi gerektiğini savunarak bu uyarıyı reddeder. Marty, yine de bir mektup yazarak bu bilgiyi Doc’a iletir. Yıldırım düşer ve zaman makinesi, gerekli enerjiyi alarak Marty’yi 1985 yılına geri gönderir.
Dönüş ve Değişen Gelecek
Marty, 1985 yılına döndüğünde, ailesinin hayatında önemli değişiklikler olduğunu fark eder. Babası George, artık başarılı bir yazar ve özgüvenlidir; annesi Lorraine ise mutlu ve sağlıklıdır. Biff, George’un altında çalışan ve ona saygı duyan biri haline gelmiştir. Marty, Doc’un mektubunu okuduğunu ve terörist saldırısından kurtulduğunu öğrenir. Doc, Marty’ye yeni bir macera için hazırlanmasını söyler ve ikisi DeLorean ile birlikte geleceğe yolculuk ederler.
Karakterler
Marty McFly (Michael J. Fox): Cesur, zeki ve esprili bir genç olan Marty, istemeden zamanda yolculuk yapar ve kendi varlığını korumak için büyük bir çaba sarf eder. Michael J. Fox’un performansı, Marty karakterini sinema tarihinin en sevilen genç kahramanlarından biri haline getirmiştir.
Dr. Emmett Brown (Christopher Lloyd): Çılgın bilim adamı olarak bilinen Doc Brown, zaman makinesini icat eden dahidir. Lloyd’un enerjik ve karizmatik performansı, karakterin unutulmaz olmasını sağlamıştır.
Lorraine Baines (Lea Thompson): Marty’nin annesi olan Lorraine, 1955 yılında genç ve masum bir kızdır. Marty’nin geri dönmesiyle birlikte, onu çekici bulur ve bu durum olayları daha da karmaşık hale getirir.
George McFly (Crispin Glover): Marty’nin babası olan George, utangaç ve içine kapanık bir gençtir. Marty, anne ve babasının aşık olmasını sağlamak için George’a cesaret vermek zorundadır.
Biff Tannen (Thomas F. Wilson): Filmin ana antagonisti olan Biff, zorba ve saldırgan bir karakterdir. Hem 1985’te hem de 1955’te George’a zor anlar yaşatır.
Filmin Temel Mesajları ve Temaları
1. Zamanın Kırılganlığı:
- Marty’nin geçmişe yaptığı küçük bir müdahale, gelecekte büyük değişikliklere yol açar. Bu, zamanın ne kadar kırılgan ve hassas olduğunu gösterir.
2. Kader ve Serbest İrade:
- Film, insanların kaderlerini değiştirebilme yetisine sahip olduğunu ve doğru seçimlerin hayatlarını nasıl etkileyebileceğini vurgular. George’un kendine güvenmesi ve Biff’e karşı durması, geleceğini tamamen değiştirir.
3. Aile Bağları:
- Marty, aile bağlarının ve sevgisinin ne kadar önemli olduğunu öğrenir. Ebeveynlerinin gençlik dönemindeki sorunlarını çözmek, kendi varlığını ve aile yapısını korumak için çabalar.
4. Teknoloji ve Bilim:
- Doc Brown’ın zaman makinesi icadı, bilim ve teknolojinin insan hayatı üzerindeki potansiyel etkilerini gösterir. Film, bilimsel ilerlemelerin hem olumlu hem de olumsuz sonuçlar doğurabileceğini ima eder.
Yapım Süreci
Senaryo ve Gelişim: Filmin senaryosu Robert Zemeckis ve Bob Gale tarafından yazıldı. İlk başta birçok stüdyo tarafından reddedilen proje, Steven Spielberg’in desteğiyle Universal Pictures tarafından kabul edildi.
Oyuncu Seçimi: Michael J. Fox, başlangıçta rol için uygun bulunmamıştı çünkü “Family Ties” dizisinde yer alıyordu. Ancak, Eric Stoltz’un yerine Michael J. Fox ile anlaşılması, filmin başarısında önemli bir rol oynadı.
Görsel Efektler ve Teknoloji: Filmin zaman makinesi olarak kullanılan DeLorean, ikonik bir araç haline geldi. Filmin görsel efektleri, o dönemdeki en ileri teknoloji kullanılarak yapıldı ve zaman yolculuğu sahneleri büyük beğeni topladı.
Müzik: Alan Silvestri’nin müzikleri, filmin atmosferini güçlendirir. Özellikle “Power of Love” ve “Back in Time” gibi şarkılar, filmin ruhunu yakalar ve izleyiciyi etkiler.
Sinema Tarihindeki Önemi
Kültürel Etki: “Back to the Future,” 80’lerin pop kültüründe önemli bir yer tutar. Filmin replikleri, sahneleri ve karakterleri, yıllar içinde sayısız kez referans alınmış ve parodi edilmiştir.
Başarı ve Devam Filmleri: Film, dünya çapında büyük bir ticari başarı elde etti ve iki devam filmi çekildi. Üçleme, bilim kurgu ve macera filmleri arasında önemli bir yer edinmiştir.
Ödüller ve Tanınırlık: Film, En İyi Ses Kurgusu dalında Akademi Ödülü kazandı ve birçok başka ödüle aday gösterildi. Michael J. Fox’un performansı ve Alan Silvestri’nin ikonik müzikleri, filmin başarısına katkıda bulundu.
“Geleceğe Dönüş 1” (Back to the Future) serisinin ilk filmi, 1985 yılında yayınlandı ve büyük bir kült statüsüne sahiptir. IMDb üzerindeki puanı 8.5’tir. Film, Michael J. Fox’un canlandırdığı Marty McFly karakteri üzerinden zaman yolculuğu temalı bir macerayı anlatır.